Geoffrey-Kolbe და JbmBallistics ბალისტიკური პროგრამები, განხილვა, გამოყენება. პარამეტრები

[MonSoon]

მოგესალმებით.

მინდა გაგიზიაროთ 2 საინტერესო პროგრამის შესახებ. რომლის მიხედვითაც თეორიულად მოახერხებთ სასურველი ფორმის, ზომის, კალიბრის, ბალისტიკის ტყვიის შექმნას და ამ ყველაფერს მოარგებთ სასურველი ლულის ტვისტზე. იგულისხმება სლაგები. ჩვეულებრივ მრგვალთავიან ტყვიებზე (პულკები, პელეტები) არ მუშაობს. მისი გამოყენება შეიძლება როგორც პნევმატიკაში ისე ცეცხლსასროლში მაღალ სიცქარეებზე. სიჩქარეების დიაპაზონია 150 მ/წამიდამ 1000 მ/წამზე მეტი.

2_ვე პროგრამა დაფუძნებულია Robert L. McCoy_ის ალგორითმზე. ვინ იყო McCoy ზუსტად არ ვიცი. მაგრამ ძალიან კარგი ნაშრომები ეკუთვნის გარე ბალისტიკაზე.

თავიდან ჩავაგდებ ორივე პროგრამის ლინკს. არ საჭიროებს გადმოწერას. პირდაპირ ონლაინ შეიძლება მუშაობა.


1). http://www.geoffrey-kolbe.com/external_ballistics.htm
2). https://www.jbmballistics.com/cgi-bin/jbmdrag-5.1.cgi


jbmballistics არის ძალიან კარგი საიტი. გარდა იმისა კეთებისა რაც ჩამოვთვალე, დამატებით კიდევ ბევრი ბალისტიკური ფუნქცია აქვს. ვინც არ იცის ძაან გამოადგება. არის ინფორმაცია ბალისტიკური კოეფიციენტის დადგენაზე. წიგნებზე, 3d პროგრამებზე და ა.შ. მთავარ გვერდზე გადასასვლელ ლინკს ჩავაგდებ
https://www.jbmballistics.com/ballistics/ca...lculators.shtml



მოკლედ სიტყვა რო არ გამიგრძელდეს საქმეზე გადავალ.

რა აქვთ საერთო და რით განსხვავება ეს 2 პროგრამა ერთმანეთისგან ?
2_ვე პროგრამაში დეტალურად უნდა იქნეს შეყვანილი სასურველი ან უკვე ცნობილი ტყვიის მონაცემები. სიგრძე, კალიბრი, ცხვირი კუდი და ასე შემდეგ. ქვევით ამ ყველაფეერს დამატებით განვიხილავთ.

geoffrey-kolbe_ს უპირატესობა ის არის რომ შესაყვანი პარამენტრები მოცემულია ნახაზის სახით, ამით მარტივდება ტერმინების გაგება.





გარდა ამისა, პასუხს გადმოსცემს გრაფების სახით რაც ასევე ადვილად აღსაქმელია, მთავარია გარჩევა შეგეძლოს.



jbmballistics_ის შემთხვევაში ეს ინფორმაციები ციფრების სახით არის გადმოცემული.


მემგონი მეტი არაფერი მაქვს სათქმელი და ამიტომაც პირდაპი შიდა მენიუს განხილვაზე გადავალ.

მოკლედ, საკუთარი გაკეთებული მაგალითის მიხედვით განვიხილოთ, რომელსაც ყველაზე მეტი ვუტრიალე. ეს არის .172 კალიბრის ტყვია. არ გეშლებატ 17 HMR_ს ვგულისხმობ. ლულა კი 9 ტვისტის იმიტო რო მეტი არ იშოვება. რა, როგორ და რანაირად ამაზე აღარ გავარგრძელებ. რატომ არ ავიღე ჩვეულებრივი 450 ტვისტიანი 4.5 კალიბრის ლულა ?? იმიტომ რომ 4.5 ის სლაგს ამ პროგრამაში ვერ ვუკეთებდი უკან კონუსურ ფორმას ე.წ. boat tail_ს. მიზეზი იყო ნელი ტვისტი. მოგეხსენებატ გრძელ ტყვიას უნდა უფრო სწრაფი ტვისტი. მეორე მიზეზი ის რომ 17 hmr არის ცეცხლსასროლი ტყვია და მინდოდა დაბალ და მაღალ სიჩქარეებზე განხილვა ყოფილიყო.

Boat Tail_შო ამას ვგულისმხობ. ტყვიის უკან შევიწროვებულ, ფორმას.



ესეიგი მაქვს ლულა რომელსაც აქვს ტვისტის რაოდენობა 1:9 ინჩი ანუ ჩვენებურად 1:228 სმ და მინდა რომ ამ ლულაზე მოვარგო სასურველი ტყვია. ან მაქვს უკვე გამზადებული ტყვია და მინდა რომ შევუსაბამო შესბამისი ტვისტის ლულა. ამისათვის შევდივართ:
http://www.geoffrey-kolbe.com/external_ballistics.htm
სადაც გაიშლება რამოდენიმე ინფორმაცია. რომელთაგან მხოლოდ 2 გვაინტერესებს

Barrel twist - ტყვიის შედგენა და ლულა ზე მორგება ან პირიქით.
Drag curve to trajectory program – აქ უკვე შეგვიძლია ჩვენი შედგენილი ტყვიის ჩანახატი ვნახოთ თუ როგორ გამოიყურება, ასევე სასურველ ტვისტზე როგორ ზის სხვადასხვა სიჩქარეებზე და ასევე ამ ტყვიის ბალისტიკური მონაცემები.



დავიწყოთ პირველით, Barrel twist. შევდივართ და მარცხნივ არის გამოტანილი უჯრები სადაც შეგვყავს ტყვიის მონაცემები, ყველა მონაცემის შეყვანა აუცილებელია გარდა Or Boat-tail angle (degrees) და ბოლო უჯრისა. მონაცემები შეგვიძლია შევიყვანოთ ინჩებში ან მილიმეტრებში. მარჯვენა მხარეს მონაცემებში უნდა მოინიშნოს პნევმატიკისტვის Soft lead, unjacketed bullets (11.4 gms/cc.), ეს ნიშნავს რომ ტყვია არის გარსის გარეშე და არის "შიშველი" ტყვია.
როგორც ზევით აღვნიშნე უკვე გაკეტებული ტყვიის მონაცემები მაქვს შეყვანილი.




ვაჭერთ calculate_ს და გადავდივართ შემდეგ გვერდზე. შევეცდები მოკლედ ავხსნა რა მონაცემიც გამოიტანა.

ჩვენ ვიცით რო დიდი სიჩქარით გასროლილი ტყვიისთვის არსებობს ფრენის 3 ზონა. ეს არის supersonic (1700 მ/წ - 410 მ/წ), transonic (410 მ/წ - 270 მ/წ. მათ შორის არის ბგერის სიჩქარე 340 მ/წ) და subsonic (270 მ/წ და ქვევით). პნევმატიკისთვის სასურველი ზონაა subsonic ანუ 270 მ/წ_ის ქვედა სიჩქარეები.
სურათს თუ დავაკვირდებით ჩემს მიერ მინიშნებული ლურჯი ციფრი 1, არის 900 fps გადაკვეტილი 1,5 სტაბილურობის ფაქტორთან.
1.5 ითვლება ტყვია/ტვისტის შეფარდების იდეალურ კოეფიციენტად. ძველად იყო 1.2 მაგრამ ბოლო ცდების მიხედვით ოპტიმალურ ციფრად დღეს დღეისობით მიღებულია 1.5. არსებობს დიაპაზონიც რომლის ზონაშიც სიზუსტე არ გაუარესდება. ეს არის 1.3-1.5 მდე და 1.5-1.7 მდე კოეფიციენტები. ეს ყველაფერი ეხება პნევმატიკას და მის სიჩქარეებს. ხოლო ცეცხლსასროლზე იგივე გრაფაში მთელს supersonic ზონა უნდა ჩაჯდეს 2-2.5_ში. ესაც ფოტოში შეგვიძლია ვნახოთ ლურჯი ციფრი 2 და 3. ტყვიაზე ნებისმიერი მანიპულაციით შეგვიძლია ყველანარი მონაცემი შეიცვალოს. ეს უკვე პრაქტიკის ამბავია და მუშაობის.

კიდევ ერტი მომენტი პნევმატიკაზე. ლურჯი ციფრი 1_ით მონიშნული 900 fps და ქვევიტ ზონა როგორც დავწერე სასურველია რომ მოეცეს 1.5-1.7 ის გრაფაში, როგორც სურათზეა. 1.7 მტავრდება 500 fps_ზე , კიდესთან. ეს იმას ნიშნავს რომ 9 იანი ტვისტით ეს კონკრეტული ტყვია შეგვიძლია გავისროლოთ 270_250 მ/წამამდე. და იქნება კარგათ დაბალანსებული ამ ლულის მიერ.



იგივე ტყვია/ლულა შეგვიალია გადავამოწმოთ jbmballistics_ში. მარჯვნივ კიდეში არის ის სტაბილურობის ფაქტორები რასაც განვიხილავდით




გადავიდეთ Drag curve to trajectory program_ზე. აქაც იგივე პრინციპიტ არის მონაცემები შესაყვანი და ზუსტად იგივე სიზუსტის. შევიყვანთ მონაცემებს და ვაჭერთ calculate_ს.

აქ უკვე ვხედავთ ჩვენი ტყვიის მიახლოვებულ, გამოხატულ ფორმას. მარჯვნივ კი არის სავარაუდო ბალისტიკური კოეფიციენტი და ტვისტი კონკრეტულ სიჩქარეზე. სიცქარე წერია mach_ის სახით. 1 mach უდრის 340 მ/წ_ს. ასევე ballistic_ზე დაჭერიტ გადავდივართ ამ ტყვიის ბალისტიკურ მონაცემებზე. ამაზე ოდნავ ქვევით განვავრცობ.
ამასთან ერტად კიდე ერთ ინფორმაციას გამოიტანს პროგრამა. ეს არის წინააღმდეგობის კოეფიციენტი (drag coefficient), ეს ციფრი რაც დაბალია მით ნაკლები წინააღმდეგობა აქვს ტყვიას. შესაბამისად ბალისტიკური კოეფიციენტიც მეტი აქვს. კარგ ციფრად ითვლება 0.23 მაგრამ ფოტოში ხედავთ რომ დაახლოევიბით 0.16_ზე დგას 0.4-0.8 mach ანუ სადღაც 150-270 მ/წამის დიაპაზონია.





გავაგრძელოთ ballistic_ზე. აქ უკვე ტყვიის მონაცემებია ასახული. განხილვარ არ დავიწყებ.




სულ ეს იყო. ყველაფრის დეტალურად განხილვა, აუტანელს გახდიდა წაკითხვისას. ძირითადები შევეცადე გადმომეცა. დანარჩენ კომენტარებში განხილვის ან მასზე მუშაობის შედეგად უნდა გაკეთდეს. პირველივეზე მარტივი საკეთებელი არ არის, ცოტა დრო უნდა შესწავლას.

აქვე დავამატებ ძირითად პარამეტრებს ტყვიისა, თუ საიდან უნდა დაიწყო და რა ზომებია გასათვალისწინებელი. მოკლედ რო ვთქვათ გამოსაძერწი ტყვიის ფორმა საიდანაც დაიწყებს ადამიანი მუსაობას.
პროგრამის ინგლისურენოვანი სიტყვებით დავწერ რო ადვილი იყოს სურათსაც დავურთავ.




1) Bullet diameter (კალიბრი). მაგალითად 4.5 მმ.
2) Bullet length (ტყვიის მთლიანი სიგრძე).
3) Nose length (ცხვირის სიგრძე). სასურველი არაუმეტეს 3 ჯერ მეტი კალიბრისა ანუ 4.5x3=13.5 მმ. სტანდარტულად 30-150 % კალიბრის.
4) Meplat diameter (ცხვირის სიგანე) სასურველია არაუმეტეს 70 % კალიბრისა. სტანდარტულად 50%_ის ქვევით
5) Drive-band diameter - კალიბრის ზომა.
6) Base diameter (კუდის სისქე) სასურველი არაუმეტეს 65% კალიბრისა.
7) Boat-tail angle (degrees) გამოვტოვოთ. ავტომატურად წერს პროგრამა.
8) Boat-tail length - სასურველია არაუმეტეს 100 % კალიბრისა.

ჩამოთვლილთაგან ძალიან მგძნობიარეა 1 მმ_იან შეცვლაზეც კი 2. 4 და 6 პუნქტები.

გმადლობთ ყურადღებისთვის.

[MonSoon]

მოგესალმებით.

ცოტას განვავრცობ ამ თემას. შევეცდები გრაფიკული ცხრილების სახით გადმოვცე თუ რა მოსდის ტყვიას როდესაც მას შევუცვლით ცხვირის ფორმებს. კუდს უცვლელად სწორს ვტოვებთ ე.წ. boar tail_ს. ცხრილები გაკეთებულია ზემოთ აღნიშნული პროგრამის დახმარებით. ძირითადში Geoffrey-kolbe_ს ვხმარობდი. შევეცადე მეტი თვალსაჩინოებისთვის სიჩქარეები გამომეყო 3 ნაწილად.

საბსონიკი (270_ის ქვევით)
ტრანსონიკი (270-410 მ/წ)
და ასევე
ბგერის სიჩქარე 340 მ/წ. 340 არის სტანდარტული ციფრი, სხვადასხვა გარემოში არის სხვადსხვა და იცვლება გარემო პირობების მიხედვით.
ანუ გრაფები ზირითადში პნევმატიკისტვის იქნება განკუთვნილი მაგრამ ცეცხლსასროლის ზონის დასაწყისიც ჩანს.


სანამ გადავალთ საქმეზე, აღვნიშნავ რომ ცხრილებში ნაგულისხმები პროცენტები და ასევე 0.7-2.5კალ_მდე ციფრები, 4.5 კალიბრზეა ათვლილი. მაგალითად როცა წერია 20 %, იგულისხმება რომ ტყვიის კალიბრის 20 % ანუ 4.5მმ x 20% =8 მმ. თუ წერია 40 % იგულისხმება 4.5მ x 40% =1.6 მმ.

იგივეა როცა წერია 0.7 კალ. ანუ ტყვიის კალიბრის 0.7 ნაწილი ანუ 4.5მმ x 0.7კალ =3.2 მმ. ასევე 1.5 კალ_ის შემთხვევაში იქნება 4.5მმ x 1.5კალ = 6.8მმ და ასე შენდეგ.
გრაფები არ შეიცვლება თუ სხვა კალიბრს ჩავწერთ. არ აქვს მნიშვნელობა ეს კეთდება 4.5 პნევმოსთვის თუ 300 win mag_თვის ცეცხლსასროლზე. მხოლოდ კალიბრის ციფრი იცვლება. 4.5მმ_ს განვიხილავ იმიტო რო მოგეხსენებათ მეტი კალიბრი პნევმატიკისთვის ჩვენთან დაშვებული არ არის.


ნოკლედ დვიწყოთ.
ცხრილის მარცხნივ წერია "წინააღმდეგობის კოეფიციენტი CD" (Drag Coefficient) რაც გულისხმობს ტყვიის წინააღმდეგობის და დაბრკოლებების გადალახვას გასროლის შემდეგ. შემოკლებით cd_საც უწოდებენ. რაც მაღალია ეს ციფრი მით უფრო მაღალია წინააღმდეგობების გადალახვის შესაძლებლობა ტყვიისთვის. ამიტომაც ჩვენი ამოცანაა იყოს რაც შეიძლება დაბალი ეს ციფრი. ბალისტიკური კოეფიციენტი მიბმულივით არის ამ ციფრზე, შესაბამისად რაც ნაკლებია cd მით მეტია ბალისტიკური კოეფიციენტი BC, იმიტომ რომ ტყვიისთვის წინააღმდეგობაც ნაკლებია რაც ზრდის bc_ს.

ცხრილის ქვევით არის სიჩქარეები მეტრ წამებში.

ცხრილის ზევით არის ტყვიის ცხვირის სისქე ე.წ. Memplat. (პირველი პოსტის ბოლოში წერია განმარტება), ცხრილის წევრებისთვის მუდმივია memplat_ის პროცენტულობა.

ცხრილის მარჯვნივ არის ტყვიის ცხვირის სიგრძე, მუდმივი memplat_ის დროს.


დავიწყოთ.


ცხრილი ნომერი 1.
ცხვირის სიგრძე ანუ memplat გაქვს 20 % კალიბრისა.
აქ ყურადღება გავამახვილოთ ძირითადში მაღალ სიჩქარეებზე ქვედა ტრანსონიკზე ანუ 270-330 მ/წ_ის შუალედში, სანამ ბგერის სიჩქარე იქნება.

როგორც ვხედავთ 270 მ/წ_მდე ყველა ფორმის ტყვია სტაბილური თანაბარი ძალით უმკლავდება დაბრკოლებებს, უჭირავს თანაბარი cd_ს სიფრი 0.23. ამ შემთხვევაში 20 % ცხვირის წვეტის სისქე გვაქვს ყველა მნიშვნელობისთვის მუდმივი. 4.5 კალიბრისთვის 20 % არის 9 მმ. ანუ საკმაოდ წვეტიანია. თუ დავაკვირდებით ცხრილს დავინახავთ რომ 0.7კალ. ლურჯი ხაზი 270 მ/წ_დან ზევით იწევს ანუ უარესდება მისი სტაბილური ფრენის მაჩვენებლები. შესაბამისად მისი bc_ც უარესდება. მალევე მაგრამ უფრო მძიმედ ადის ზევით ასევე 1კალ._ის წითელი ხაზიც. ნილსენის და ჯსბ_ის სლაგები ჯდება დაახლოვებით მაგ 0.7 და 1კალ_ის ცხვირის სიგრძეში ოღონდ თუ გავიხსენებთ მათ წვეტი აქვთ არა 20 % კალიბრისა არამედ საკმაოდ სქელი. ასევე მათი cd უარესდება ბგერის სიჩქარის, 340 მ/_ის ზევითაც, შესაბამისაც უარესდება bc_ც.

უფრო გვიან მძიმედ აიწია 1.5კალ_ის მწვანე ხაზიც, დაახლოვებით 300 მ/წ_დან. წინა 2_გან განსხვავებით ბგერის სიჩქარის ზევით დასტაბილურება მოახერხა.

2კალ და 2.5კალ_ის შემთხვევაში, უფრო გვიან 310 მ/წ_დან აიწია მათი ხაზები. ცისფერი და იასამნისფერი. ბგერის სიჩქარეს სხვებზე უკეთესად გაუმკლავდნენ და პირიქით მათი cd გაუმჯობესებისკენ წავიდა ბგერის სიჩქარის შემდეგ. cd 0.4_ის ფარგლებში არის კარგი მაჩვენებელი ზოგადად ცეცხლსასროლზეც კი. ეს 2_ვე ზომის ტყვია არის ნორმალურზე მეტად გრძელი და წვეტიანი. ცხვირის სიგრძეებია 9 მმ და 11.3 მმ_ები. დავამატოთ ტანისსიგრძეც და საკმაოდ გრძელები გამოდის 4.5 კალიბრთან შედარებით. რათქმაუნდა მატ ბევრად სწრაფი ტვისტის ლულაც დასჭირდებათ, შესაბამისი სტაბილური ბრუნის მისანიჭებლად.

საბოლოოდ რო დავასკვნათ ამ გრაფაზე. გრძელი მაგრამ წვეტიანი ცხვირისთვის დაბრკოლების გადალახვა უფრო ადვილია დიდ საიჩქარეებზე ვიდრე მოკლე ცხვირიანი მაგრამ წვეტიანი ცხვირისთვის. ამიტომაც არის ცეცხლსასრის ტყვია უფრო წვეტიანი და გრძელი ცხვირებით.